Huzuru Bozan Huzursuz Bacak Sendromu (HBS) aslında toplumumuzda oldukça sık görülen bir hastalıktı. Yaklaşık he 100 kişiden 5’inde bu hastalık vardır. Fakat hastalığın tanınmaması sebebiyle tanı alan ve tedavi gören hasta sayısı oldukça düşüktür.
Peki, nedir bu Huzursuz Bacaklar Sendromu?
Huzursuz Bacak Sendromu , özellikle istirahat halindeyken geceleri bacaklarda hissedilen tarifi bazen güç olan yanma, batma, gerilme, karıncalanma gibi huzursuzluk veren duyumsamalardır. Kişi, kalkıp dolaşmak, bacaklarını hareket ettirme isteği duyar. Bacaklar hareket ettirildiğinde şikâyet geriler. Genelde her iki bacağı beraber tutar, nadiren de olsa kola da yayılabilir.
Bu hastalığa sahip kişiler geceleri uykuya dalmakta zorlanır, uykularından uyanabilir ve uyku kaliteleri bozulur. Bu sebeple gün içerisinde yorgunluk yaşarlar. Genelde orta-ileri yaşlarda ve kadınlarda daha sık görülür. Hastaların üçte birinde hastalık 20’li yaşlarda başlar ve görece daha yavaş seyreder. Orta ve ileri yaşta başlayan hastalarda hastalık daha şiddetli ilerler ve bu hastalar genellikle ilaç tedavisine ihtiyaç duyarlar.
Hastaların yarısından fazlasında bu hastalık genetik geçişlidir, ailenin diğer üyelerinde de görülebilmektedir.
Hastalığın sebebi dopamin denilen maddenin sinir hücrelerindeki geçişindeki bozukluktur. Yapılan çalışmalarda hastaların beynin bazal ganglion denilen çekirdeklerinde dopamini hücre içine sokan ve dışarı çıkan kapılarda ( pre ve post sinaptik dopamin reseptörleri) bozukluk olduğu kanıtlanmıştır. Yine demir eksikliği sebebiyle dopamin fonksiyonu bozulabilir. Gebeliğin özellikle son 3 ayında demir eksikliği, folik asit eksikliği, atmış östrojen ve progesteron, düzensiz uyku sebebi ile HBS görülebilinir. Yine, bazı hastalıklarla birlikte HBS görülme sıklığı artar. Bunlar; demir eksikliği anemisi, böbrek hastalıkları, troid bozuklukları, şeker hastalığı, polinöropati, Parkinson hastalığı ve romatizmal hastalıklardır. Bu tip hastalıkla sebebiyle oluşmuş HBS’ye sekonder HBS denir. İdiyopatik yani sebebi belli olmayan HBS’den sekonder olanı detaylı olarak diğer hastalıklar tetkik edilerek ayrılmalıdır, çünkü iki durumda izlenecek ilaç tedavileri faklılık gösterebilmektedir. Yine kullanılan antidepresan ve antipsikotik dediğimiz çeşitli psikiyatrik ilaçlar, alerji ilaçları, sigara, alkol ve kafein kullanımı HBS şikâyetlerini tetikler.
Tedavi olarak ilaçlı ve ilaçsız tedavi seçenekleri mevcuttur. Sekonder HBS’de altta yatan veya beraberinde olan hastalıkla ilk olarak tedavi edilip, HBS’nin de sadece bu uygulanan tedavilerden fayda görebileceği unutulmamalıdır. Örneğin demir eksikliği ve HBS bulunan bir kişinin sadece demir ilacı alması ile birlikte HBS şikâyetleri ortadan kalkabilir. Eğer altta yatan hastalıkların tedavisinden sonra da HBS devam ediyor veya altta yatan herhangi bir hastalık tespit edilememişse dopaminin yerine koyan ilaç tedavileri (dopamin agonistleri) ilk olarak tercih edilir. Dopamin agonistleri ile rahatlamayan dirençli Huzursuz Bacak Sendromu hastalarında veya HBS beraberinde nöropati dediğimiz sinir ucu iltihaplanması mevcutsa gabapentin denilen ilaç grubunu tedaviye ekleyebiliyoruz. Yine dirençli hastalarda benzodiazepin grubu ilaçlar (klonezepam ve zolpidem) özellikle uykusuzluk da varsa tercih edilebilinir.
Hafif HBS olgularında ilaç dışında uyumadan önce germe egzersizleri ve sıcak banyo önerebiliyoruz. Yine hastalarımızın şikâyetleri arttırdığı için kafein, sigara ve alkolden uzak durmalarını muhakkak tavsiye ediyoruz. Kullanılan antidepresan, antipsikotik grubu psikiyatri ilaçları, kusma ilaçları ve alerji ilaçları da HBS’ye sebep olabildikleri için muhakkak sorgulanmalı, gerekirse ilaç değişikliği yapılmalıdır.
